کۆمپانیای مێتا زەبرێکی کوشندە دەوەشێنێت: زیاتر لە ١٠ ملیۆن هەژماری فەیسبووک سڕایەوە، گەورەترین تۆڕی چینی تێکشکێندرا.
ــ سەرچاوە: The Independent
کۆمپانیای مێتا لە هەڵمەتێکی بێوێنەدا، ڕایگەیاند کە زیاتر لە ١٠ ملیۆن هەژماری ساختەی لە پلاتفۆرمی فەیسبووک سڕیوەتەوە، کە بەشێکن لە شەپۆلێکی فراوانی ڕووبەڕووبوونەوەی “ڕەفتاری ناڕاستەقینەی هەماهەنگکراو” (CIB). ئەم هەنگاوە بە یەکێک لە گەورەترین پاکتاوکردنەکانی مێژووی کۆمپانیاکە دادەنرێت.
تێکشکاندنی گەورەترین تۆڕی کاریگەری لە مێژوودا
بەپێی ڕاپۆرتە فەرمییەکەی مێتا، بەشێکی گەورەی ئەم هەڵمەتە بریتی بوو لە تێکشکاندنی گەورەترین تۆڕی CIB کە تا ئێستا ئاشکرا کرابێت. ئەم تۆڕە زەبەلاحە لە چینەوە سەرچاوەی گرتبوو و لە هەزاران هەژمار لەسەر پلاتفۆرمە جیاوازەکانی وەک فەیسبووک، ئینستاگرام، تیکتۆک و ئێکس (تویتەری پێشوو) پێکهاتبوو.
ئامانجی سەرەکیی تۆڕە چینییەکە بڵاوکردنەوەی پڕوپاگەندەی پۆزەتیڤ بوو بۆ حکومەتی چین و لە هەمان کاتدا بڵاوکردنەوەی ناوەڕۆکی نەرێنی و ڕەخنەگرانە بوو دژی ویلایەتە یەکگرتووەکانی ئەمریکا، سیاسەتەکانی دەرەوەی وڵاتانی ڕۆژئاوا، و ڕەخنەگرانی حکومەتی چین، لەوانەش ڕۆژنامەنووسان و توێژەران.
سەڕەڕای قەبارە گەورەکەی، لێکۆڵینەوەکانی مێتا دەریانخستووە کە تۆڕەکە سەرکەوتوو نەبوو لە دروستکردنی کاریگەرییەکی بەرفراوان و بەدەستهێنانی بەشدارییەکی زۆر لەلایەن بەکارهێنەرانی ڕاستەقینەوە.
تۆڕەکانی دیکەش کرانە ئامانج
جگە لەم تۆڕە زەبەلاحە، مێتا چەندین تۆڕی دیکەشی کردە ئامانج کە لە وڵاتانی جیاوازەوە بەڕێوە دەبران، لەوانە:
ــ ئێران: تۆڕێک کە بە شێوەیەکی نهێنی ئامانجی کاریگەری خستنە سەر بەکارهێنەران بوو لە ئیسرائیل و بەریتانیا.
ــ چین (تۆڕێکی دیکە): تۆڕێکی بچووکتر کە بە تایبەتی کۆمەڵگەی سیخەکانی لە وڵاتانی ڕۆژئاوا و ئاسیا دەکردە ئامانج.
ــ بەنگلادیش: تۆڕێک کە پەیوەندی بە پارتی فەرمانڕەوای وڵاتەکەوە هەبوو و بۆ کپکردنی دەنگی نەیارەکان لەسەر ئاستی ناوخۆیی کاری دەکرد.
ئەم هەنگاوەی مێتا وەک بەشێک لە هەوڵە بەردەوامەکانی دێت بۆ پاراستنی پلاتفۆرمەکانی لە دەستی ئەکتەرە زیانبەخشەکان، لەنێوان پلاتفۆرمە تەکنەلۆجییەکان و ئەو لایەنانەدا هەیە کە هەوڵی بەکارهێنانیان دەدەن بۆ مەبەستی سیاسی و شێواندنی ڕاستییەکان.
بابزانین CIB چییە؟
CIB: “Coordinated Inauthentic Behavior”
کورتکراوەی دەستەواژەیە، کە بە کوردی دەبێتە “ڕەفتاری ناڕاستەقینەی هەماهەنگکراو
مەبەست لێی ئەوەیە کە کۆمەڵێک هەژمار و پەیج لە تۆڕە کۆمەڵایەتییەکاندا:
1. بە هەماهەنگی (Coordinated): پێکەوە و بە شێوەیەکی ڕێکخراو کاردەکەن، وەک ئەوەی یەک تیم بن.
2. بە شێوەیەکی ناڕاستەقینە (Inauthentic): ناسنامەی خۆیان دەشارنەوە. بۆ نموونە هەژماری ساختە بەکاردەهێنن یان خۆیان وەک کەسانی ئاسایی نیشان دەدەن، بەڵام لە ڕاستیدا لەلایەن ڕێکخراوێک یان دەوڵەتێکەوە بەڕێوە دەبرێن.
بابزانین CIB چییە؟
CIB: “Coordinated Inauthentic Behavior”
کورتکراوەی دەستەواژەیە، کە بە کوردی دەبێتە “ڕەفتاری ناڕاستەقینەی هەماهەنگکراو
مەبەست لێی ئەوەیە کە کۆمەڵێک هەژمار و پەیج لە تۆڕە کۆمەڵایەتییەکاندا:
1. بە هەماهەنگی (Coordinated): پێکەوە و بە شێوەیەکی ڕێکخراو کاردەکەن، وەک ئەوەی یەک تیم بن.
2. بە شێوەیەکی ناڕاستەقینە (Inauthentic): ناسنامەی خۆیان دەشارنەوە. بۆ نموونە هەژماری ساختە بەکاردەهێنن یان خۆیان وەک کەسانی ئاسایی نیشان دەدەن، بەڵام لە ڕاستیدا لەلایەن ڕێکخراوێک یان دەوڵەتێکەوە بەڕێوە دەبرێن.
ئامانجیان چییە؟
ئامانجی سەرەکییان فریودانی خەڵک و دروستکردنی کاریگەرییە لەسەر ڕای گشتی. بۆ نموونە، بۆ بڵاوکردنەوەی پڕوپاگەندەی سیاسی، چەواشەکردنی هەڵبژاردنەکان، یان ناشرینکردنی کەسایەتی و لایەنەکان.
بە کورتی، CIB بریتییە لە بەکارهێنانی سوپایەک لە هەژماری ساختە بۆ ئەوەی وا دەربکەوێت کە بیرۆکەیەک یان لایەنێک پشتگیرییەکی جەماوەریی گەورەی هەیە، لە کاتێکدا هەمووی دروستکراوە.
