کارتی ناسنامەی دیجیتاڵی ناچاری دەبێت
کارتی ناسنامەی دیجیتاڵی ناچاری دەبێت – ئەگەر نا، کارەکەت لەدەست دەدەیت! بەم پێ یە کارەکەت لە مەترسیدایە! تائێستاش 3 ملیۆن کەسیش دژی وەستاونەتەوە.
بەپێی هەواڵی سایتی Express ی بەریتانی، پارتی کرێکارانی بەریتانیا پلانی ناسنامەی دیجیتاڵی ڕادەگەیەنێت و مۆڵەتێک دیاری دەکات.
پلانەکەی کارتی ناسنامەی دیجیتاڵی، بەشێکە لە پاکێجی کۆچبەریی شابانا مەحموود، وەزیری ناوخۆی بەریتانیا.
**چی ڕوودەدات؟**
* هەموو کەسێک دەبێت تا ساڵی 2029 خۆی ناونووس بکات بۆ ناسنامەی دیجیتاڵی پارتی کرێکاران.
* ئەگەر ناسنامەی دیجیتاڵیت نەبێت، مەترسی لەدەستدانی کارەکەت لەسەرە.
* هەروەها، ئەوانەی ئەم ناسنامەیەیان نییە، لەوانەیە نەتوانن سوود لە خزمەتگوزارییەکانی NHS (خزمەتگوزاری تەندروستی نیشتمانی) ببینن.
* وەزارەتی ناوخۆ دەڵێت ئەم پلانە بۆ باشترکردن و گۆڕانکارییە لە خزمەتگوزارییە گشتییەکاندا.
* ئەم بڕیارە ئەمڕۆ ڕاگەیەندرا و بەشێکە لە پلانی وەزیری ناوخۆ، شابانا مەحموود، بۆ کەمکردنەوەی ژمارەی کۆچبەران.
* پێشتر، سێر کیار ستارمر، سەرۆک وەزیرانی ئێستا، ڕایگەیاندبوو کە پلانی هەیە ناسنامەیەکی دیجیتاڵی نیشتمانی دابنێت، کە لەوانەیە لە ڕێگەی ئەپڵیکەیشنی مۆبایلەوە بێت. حکومەت بەڵێنی داوە پێش کۆتایی ئەمساڵ ڕاوێژکاری لەسەر بکات.
بۆچی گرنگە؟
ڕاگەیاندنەکەی ئەمڕۆ ڕوونی دەکاتەوە کە ناسنامەی دیجیتاڵی بۆ کارمەندان ناچاری دەبێت. بەڵگەنامەیەکی وەزارەتی ناوخۆ دەڵێت: “تا کۆتایی ئەم خولەی پەرلەمان (کە درەنگترین کاتی دەبێت ساڵی 2029 بێت)، ناسنامەیەکی دیجیتاڵی دەبێتە ناچاری بۆ سەلماندنی مافی کارکردن لە بەریتانیا.”
ئەمە، جگە لە باشترکردنی خزمەتگوزارییە گشتییەکان، یارمەتیدەر دەبێت بۆ کەمکردنەوەی توانای کرێکارە نایاساییەکان کە بە بەڵگەنامەی ساختە کار بەدەست بهێنن. هەروەها ڕێگری لە خاوەنکارە ساختەچییەکان دەکات کە چاوپۆشی لە بەڵگەنامەی گوماناوی بکەن.
هەرچەندە ئەم ڕێوشوێنە وەک ڕێگایەک بۆ ڕێگریکردن لە کۆمپانیاکان دەخاتەڕوو کە کۆچبەرانی بێ مافی کارکردن دابمەزرێنن، بەڵام ڕوونی دەکاتەوە کە ناسنامەی دیجیتاڵی بۆ هەموو جارێک بەکاردێت کە خاوەنکارێک پێویستی بە پشکنینی مافی کارکردنی هەر کارمەندێک بێت.
**ناڕەزاییەتییەکان:**
تا ئێستا نزیکەی سێ ملیۆن کەس عەریزەیەکیان (سکاڵانامە) واژۆ کردووە دژی ئەم پلانەی ناسنامەی دیجیتاڵی. تێیدا هاتووە: “داوا لە حکومەتی بەریتانیا دەکەین دەستبەجێ پابەند بێت بەوەی کارتی ناسنامەی دیجیتاڵی دانەنێت.” لە ئێستادا 2,948,301 کەس واژۆیان کردووە.
**ڕێوشوێنەکانی تری پلانی کۆچبەری:**
* زیاترکردنی پشکنینی کتوپڕ بۆ خاوەنکاران.
* سزای توندتر بۆ ئەوانەی کرێکاری نایاسایی دادەمەزرێنن.
* پشکنینەکانی مافی کارکردن بۆ کرێکارانی ‘Gig Economy’ (کارکردنی کورتخایەن و بە گرێبەست)، و کرێکارانی لاوەکی (sub-contracted) و خۆبەڕێوەبەر (self-employed) دەگرێتەوە.
* هەروەها، ئەم پلانە مافێکی سەرەتایی مانەوە بۆ پەنابەران لە بەریتانیا تەنها بۆ 30 مانگ دەدات، تەنانەت ئەگەر داواکاری پەنابەرییان قبوڵیش بکرێت. ئەوانیش ناتوانن بۆ ماوەیەکی نادیار نیشتەجێ ببن (مافی نیشتەجێبوونی هەمیشەیی) مەگەر بۆ ماوەی 20 ساڵ لە وڵاتەکەدا بن، هەرچەندە هەندێکیان لەوانەیە بتوانن بگۆڕن بۆ جۆرەکانی تری ڤیزا…
